Tư vấn việc Có được mua bán nhà xây trên đất lấn chiếm, Có được điều chỉnh sổ đỏ, Thủ tục để Việt kiều có 2 quốc tịch mua nhà

Hữu Lợi

07/07/2015

Hỏi: Trong trường hợp nhà đã được xây dựng trên đất lấn chiếm sân tập thể và xây cao 4 đến 5 tầng thành dãy kiên cố thì có thể giao dịch mua bán được không?
Có được cấp sổ đỏ không? Nếu Nhà nước thu hồi đất thì có được đền bù không?
(Người đứng ra xây nhà đã đóng thuế đất từ năm 1991 đến nay).
Trả lời:
Để thực hiện giao dịch Mua bán nhà ở, Ông/Bà phải có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất. Và khi Nhà nước thu hồi đất, Ông/Bà chỉ được bồi thường về đất khi đã có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất mà chưa được cấp (Điều 42, Điều 106 Luật Đất đai năm 2003, Điều 75, Điều 168 Luật Đất đai năm 2013).
Theo Khoản 4 Điều 14 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ: Hộ gia đình, cá nhân không được cấp Giấy chứng nhận đối với phần diện tích đất sử dụng trước ngày 15/10/ 1993 có được do lấn, chiếm đất sử dụng cho mục đích công cộng, đất của tổ chức, đất chưa sử dụng. Do đó, cơ quan nhà nước sẽ không cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho người xây ngôi nhà trên đất lấn chiếm sân tập thể như Ông/Bà đã nêu.
Tuy nhiên, theo quy định mới của Chính phủ (Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ), kể từ ngày 01/7/2014, nếu Ông/Bà được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận đất không có tranh chấp; và việc sử dụng đất tại thời điểm nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt thì được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Hỏi: Năm 2005, tôi được cấp sổ đỏ với diện tích 920m2. Nhưng qua đo đạc của cán bộ địa chính xã thì diện tích đất thực tế của tôi nhiều hơn 30m2 so với sổ đỏ.
Hiện, tôi đang sử dụng ổn định phần đất chênh lệch trên, được UBND xã xác nhận và không bị tranh chấp. Xin hỏi, tôi muốn điều chỉnh sổ đỏ cho đúng với thực tế có được hay không?
Trả lời:
Liên quan đến sự chênh lệch giữa số liệu diện tích đo đạc thực tế với số liệu diện tích đã ghi trên giấy tờ về quyền sử dụng đất, nếu ranh thửa đất hiện nay không thay đổi so với thời điểm được cấp sổ đỏ, không có tranh chấp với những người sử dụng đất liền kề thì sổ đỏ được cấp theo đo đạc thực tế. Người sử dụng đất không phải nộp tiền sử dụng đất đối với phần diện tích nhiều hơn so với diện tích ghi trên sổ đỏ.
Trường hợp ranh giới thửa đất hiện nay có thay đổi so với thời điểm có sổ đỏ và diện tích đo đạc thực tế nhiều hơn diện tích ghi trên sổ đỏ, nay được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận diện tích nhiều hơn là do khai hoang hoặc nhận chuyển quyền của người sử dụng trước đó, đất đã được sử dụng ổn định và không có tranh chấp thì giấy chứng nhận được cấp cho toàn bộ diện tích đo đạc thực tế của thửa đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với phần diện tích chênh lệch theo quy định pháp luật về đất đai. Do đó, ông cần liên hệ với UBND cấp huyện để được xem xét, công nhận toàn bộ diện tích đất.

Hỏi: Tôi là Việt kiều có 2 quốc tịch. Một hộ chiếu Mỹ mang tên Thomas Nguyen, hiện sinh sống tại Michigan USA và Hộ chiếu Việt Nam tên Nguyen Huu Thanh do Tổng lãnh sự quán VN tại San Francisco cấp ngày 22/10/2012.
Liên tục hàng chục năm qua, mỗi năm về VN tôi thường ở khách sạn hoặc nhà người thân. Nay tôi muốn Mua nhà ở Long Xuyên để tôi và người thân có nơi ăn ở khi về nước, hoặc trở về VN sinh sống khi có thể.
Tôi muốn hỏi: Cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cho phép cư trú tại Việt Nam từ ba tháng trở lên thì có quyền sở hữu nhà ở tại Việt Nam là thế nào?
Nếu tôi được sở hữu nhà ở VN thì thời gian bao lâu mới có thể hoàn tất thủ tục sở hữu nhà ở tại Long Xuyên? Tôi có cần phải nhờ sự giúp đỡ của luật sư không?
Tôi là người có 2 quốc tịch và có 2 tên khác nhau. Vậy khi làm thủ tục giấy tờ có phải kê khai cả 2 tên không?
Trả lời:
Về quyền sở hữu nhà của người Việt Nam định cư tại nước ngoài:
Theo quy định tại Điều 126 Luật nhà ở sau khi được sửa đổi bổ sung bởi Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung Điều 126 của Luật Nhà ở và Điều 121 của Luật Đất đai ngày 18/06/2009 của Quốc hội quy định về quyền sở hữu nhà ở tại Việt Nam của người Việt Nam định cư ở nước ngoài thì:
“1. Người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc các đối tượng sau đây được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cho phép cư trú tại Việt Nam từ ba tháng trở lên thì có quyền sở hữu nhà ở để bản thân và các thành viên trong gia đình sinh sống tại Việt Nam:
a) Người có quốc tịch Việt Nam;
b) Người gốc Việt Nam thuộc diện người về đầu tư trực tiếp tại Việt Nam theo pháp luật về đầu tư; người có công đóng góp cho đất nước; nhà khoa học, nhà văn hoá, người có kỹ năng đặc biệt mà cơ quan, tổ chức của Việt Nam có nhu cầu và đang làm việc tại Việt Nam; người có vợ hoặc chồng là công dân Việt Nam sinh sống ở trong nước.
2. Người gốc Việt Nam không thuộc các đối tượng quy định nêu trên được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp Giấy miễn thị thực và được phép cư trú tại Việt Nam từ ba tháng trở lên thì có quyền sở hữu một nhà ở riêng lẻ hoặc một căn hộ chung cư tại Việt Nam để bản thân và các thành viên trong gia đình sinh sống tại Việt Nam.”
Theo đó, việc cư trú từ 3 tháng trở lên tại Việt Nam là một điều kiện để người Việt Nam định cư tại nước ngoài được quyền sở hữu nhà tại Việt Nam. Theo quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 67 Nghị định 71/2010/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở (“Nghị định 71/1010”) thì giấy tờ chứng minh điều kiện cư trú của bạn là: Sổ tạm trú;hoặc Giấy tờ xác nhận về việc đăng ký tạm trú tại địa phương do công an phường, xã, thị trấn (sau đây gọi chung là công an cấp phường) nơi người đó cư trú cấp.
Thủ tục sở hữu nhà:
Để thực hiện sở hữu nhà tại Việt Nam, trước tiên bạn phải thực hiện thủ tục để chứng minh bạn đáp ứng đủ các điều kiện để được sở hữu nhà tại Việt Nam. Cụ thể:
- Bạn phải chuẩn bị hộ chiếu Việt Nam còn thời hạn sử dụng (để chứng minh bạn là người Việt Nam định cư tại nước ngoài có quốc tịch Việt Nam) và
- Làm đơn đề nghị và xuất trình hộ chiếu tại cơ quan công an cấp phường để đề nghị cấp Sổ tạm trú; hoặc Giấy tờ xác nhận về việc đăng ký tạm trú tại địa phương. Thời hạn giải quyết tối đa là ba ngày, kể từ ngày nhận được đơn đề nghị.
(Điều 67, 68 Nghị định 71/2010)
Ngoài ra, bạn còn cần chuẩn bị các giấy tờ sau đây để làm hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở:
Giấy tờ về mua bán hoặc nhận tặng cho hoặc nhận thừa kế nhà ở hoặc được sở hữu nhà ở thông qua hình thức khác được công chứng, chứng thực tại Uỷ ban nhân dân cấp huyện đối với nhà ở tại đô thị, chứng thực của Uỷ ban nhân dân xã đối với nhà ở tại nông thôn, trừ các trường hợp sau đây: Bên bán nhà ở là tổ chức có chức năng kinh doanh nhà ở; Bên tặng cho nhà ở là tổ chức. Một trong các giấy tờ của bên chuyển quyền, bao gồm:
- Hợp đồng mua bán nhà ở;
- Giấy chuyển quyền nhà ở do cơ quan có thẩm quyền cấp qua các thời kỳ mà nhà đất đó không thuộc diện Nhà nước xác lập sở hữu toàn dân theo quy định pháp luật;
- Bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân hoặc giấy tờ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết được quyền sở hữu nhà ở đã có hiệu lực pháp luật;
- Giấy tờ về mua bán hoặc nhận tặng cho hoặc đổi hoặc nhận thừa kế nhà ở đã có chứng nhận của công chứng hoặc chứng thực của Ủy ban nhân dân theo quy định pháp luật.
(Điều 8 Nghị định 88/2009/NĐ-CP của Chính phủ về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (“Nghị định 88/2009”), Điều 93 Luật nhà ở).
Nơi nộp hồ sơ và giải quyết thủ tục cấp Giấy chứng nhận: tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện, trừ trường hợp nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở, công trình xây dựng của tổ chức đầu tư xây dựng để bán (trong trường hợp này tổ chức xây dựng nhà ở, công trình xây dựng để bán thay mặt bên nhận chuyển nhượng nộp hồ sơ).
(Khoản 2 Điều 11, Điều 18 Nghị định 88/2009).
Thời gian giải quyết thủ tục cấp Giấy chứng nhận kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ là: không quá năm mươi (50) ngày làm việc đối với trường hợp cấp Giấy chứng nhận lần đầu và không quá ba mươi (30) ngày làm việc đối với trường hợp cấp đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà có nhu cầu bổ sung chứng nhận quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc cấp lại Giấy chứng nhận bị mất. Thời gian này không kể thời gian công khai kết quả thẩm tra, thời gian thực hiện nghĩa vụ tài chính, thời gian trích đo địa chính thửa đất. Đối với các tỉnh khác nhau thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định cụ thể thời gian thực hiện các thủ tục cấp Giấy chứng nhận. ( Điều 12 Nghị định 88/2009).
Về việc kê khai tên trên giấy tờ:
Vì bạn vẫn giữ quốc tịch Việt Nam nên theo Điều 5 Luật Quốc tịch của Nước CHXHCN Việt Nam năm 2008, bạn là công dân Việt Nam. Như vậy, các thủ tục để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sẽ chỉ cần sử dụng tên Việt Nam của bạn trong hộ chiếu do Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại San Francisco cấp mà không cần phải sử dụng tên nước ngoài.